Waarom een scan van je schouder meestal niets zegt – en soms zelfs averechts werkt

Bij aanhoudende schouderklachten vragen veel mensen zich af: “Moet ik niet even een echo of MRI laten maken?” Een logische gedachte. Want als we kunnen “zien” wat er mis is, dan kunnen we het toch ook beter behandelen? Helaas werkt het in de praktijk vaak anders. Sterker nog: een scan helpt lang niet altijd – en kan je herstel zelfs in de weg zitten.

In deze blog leg ik als sportfysiotherapeut uit wanneer een scan wel of niet zinvol is bij schouderklachten, en waarom een goede intake vaak belangrijker is dan een mooie afbeelding.

Waarom mensen een scan willen

Als je pijn hebt, wil je duidelijkheid. Je wilt weten:

Is er iets gescheurd?
Zit er kalk?
Moet ik geopereerd worden?

Een echo of MRI lijkt dan de kortste weg naar een diagnose. Maar dat geldt vooral bij acute, traumatische letsels. Bij geleidelijk ontstane schouderklachten (zoals rotator cuff tendinopathie) blijkt uit onderzoek dat beeldvorming lang niet altijd iets nuttigs toevoegt.

Wat laat een scan eigenlijk zien?

Een MRI of echo laat structuren zien: bot, pezen, spieren, slijmbeurzen, vocht. Je ziet bijvoorbeeld:

Een rotator cuff scheur
Slijmbeursontsteking (bursitis)
Tendinopathie (peesveranderingen)
Kalk in de pezen
Artrose van het AC-gewricht

Klinkt nuttig, toch? Maar het probleem is: veel van deze afwijkingen komen óók voor bij mensen zonder klachten.

Wat zegt onderzoek?

1. Rotator cuff scheuren zijn vaak asymptomatisch

60% van mensen boven de 60 jaar heeft een scheur, zónder klachten
(Teunis et al., 2014)

2. Kalk, slijtage en peesverdunning zijn normaal bij ouder worden

90% van mensen boven de 50 heeft peesafwijkingen op beeldvorming
(Girish et al., 2011)

3. De ernst van wat je ziet, voorspelt niet hoeveel pijn je hebt

Grote scheuren = soms geen pijn
Kleine afwijkingen = soms veel pijn

➡️ Conclusie: wat je ziet op beeld, komt niet altijd overeen met wat je voelt.

Wat is dan het risico van scannen?

Een scan kan meer kwaad dan goed doen als:

Je gaat focussen op de schade ("Ik heb een scheur, dus ik moet oppassen")
Je denkt dat het alleen nog met een operatie kan worden opgelost
Je vermijdt beweging uit angst, terwijl je juist moet oefenen

Dit noemen we het nocebo-effect: negatieve verwachtingen die je herstel belemmeren.

Voorbeeld uit de praktijk:
Een patiënt met lichte schouderklachten krijgt een MRI. De radioloog meldt een “partiële peesscheur” en “slijtage in het AC-gewricht”. De patiënt schrikt, stopt met bewegen, vraagt om een orthopeed – en eindigt in een langdurig traject, terwijl hij prima met oefentherapie had kunnen herstellen.

Wanneer is een scan wél nuttig?

Er zijn situaties waarin beeldvorming wél van waarde is:

Na een recent trauma met krachtverlies of bewegingsverlies
Bij (vermoeden van) een schouderluxatie of botbreuk
Als er sprake is van ernstige, progressieve zwakte
Als je na 12+ weken goede therapie géén enkele verbetering ziet
Bij verdenking op iets zeldzaams, zoals een tumor of infectie

Maar in de meeste gevallen volstaat een goede intake en lichamelijk onderzoek.

Wat helpt beter dan scannen?

1. Een goed verhaal

Bij 90% van de schouderklachten is de oorzaak helder na een goede intake. Denk aan:

Hoe en wanneer begon het?
Welke bewegingen doen pijn?
Wat gebeurt er bij inspanning of rust?

Dit vertelt meer dan een MRI.

2. Lichamelijk onderzoek

Een fysiotherapeut of arts kan met eenvoudige tests zien:

Welke structuren meedoen
Of er instabiliteit, beperking of krachtverlies is
Of de klacht past bij overbelasting, coördinatieprobleem of peesdegeneratie

3. Gedoseerd oefenprogramma

Als er geen duidelijke rode vlaggen zijn, is starten met oefentherapie de aanbevolen aanpak. Dit staat ook in de KNGF-richtlijn Schouderklachten (2022).

Waarom oefenen vaak beter werkt dan opereren

Studies tonen aan dat bij rotator cuff tendinopathie en zelfs bij scheuren oefentherapie minstens zo goed werkt als chirurgie – maar dan zonder risico’s, hersteltijd of kosten (Karjalainen et al., 2019; Littlewood et al., 2020).

Operatie is alleen nodig als:

Er langdurig geen verbetering is
Er sprake is van trauma en volledige scheur
De klacht functioneel invaliderend is ondanks therapie

➡️ In alle andere gevallen is trainen de eerste keuze.

Conclusie: geen scan nodig? Dat is juist goed nieuws

Als je geen scan nodig hebt, betekent dat:
✅ Er is geen sterke verdenking op ernstige schade
✅ Je mag en kunt veilig oefenen
✅ Je kunt actief werken aan herstel – zonder te wachten op verwijzingen

Een goede uitleg en een sterk oefenprogramma zijn vaak effectiever dan een mooie afbeelding van binnenuit. Begrijp je klacht, beweeg verstandig, en bouw je vertrouwen weer op.

Wil je hiermee aan de slag?

In mijn programma leer je:

Waarom jouw klachten geen ‘kapot’ probleem hoeven te zijn
Hoe je zenuwstelsel werkt – en waarom pijn niet altijd klopt
Hoe je op jouw tempo kunt opbouwen met oefeningen die wél effect hebben

👉 Bekijk het programma >

Bronnen

Teunis, T., et al. (2014). Prevalence of asymptomatic rotator cuff tears. J Shoulder Elbow Surg.
Girish, G., et al. (2011). Ultrasound of the shoulder in asymptomatic individuals. Skeletal Radiol.
Littlewood, C., et al. (2020). Conservative management versus surgery in rotator cuff disorders. BJSM.
Karjalainen, T., et al. (2019). Surgery vs conservative care in shoulder impingement. Cochrane Database of Systematic Reviews.
KNGF-richtlijn Schouderklachten (2022)