Waarom fysiotherapie beter kan werken dan een operatie bij schouderklachten

Bij aanhoudende schouderpijn denken veel mensen op een gegeven moment: “Moet ik niet gewoon geopereerd worden?” Zeker als je al maanden klachten hebt en een scan laat zien dat er sprake is van een scheur, slijtage of een peesprobleem, lijkt opereren een logische volgende stap. Toch blijkt uit onderzoek dat fysiotherapie bij veel schouderklachten net zo effectief of zelfs beter werkt dan een operatie.

In deze blog leg ik uit waarom dat zo is, wanneer een operatie wél zinvol kan zijn, en waarom een actieve aanpak via oefentherapie vaak een betere keuze is.

De misvatting: pijn = kapot = opereren

Veel mensen denken: “Als ik pijn heb, is er iets kapot, en dat moet hersteld worden via chirurgie.” Maar pijn is niet altijd het gevolg van schade – en schade is niet altijd een reden om te opereren.

Uit onderzoek blijkt:

Mensen zonder pijn hebben vaak scheuren of slijtage op een MRI of echo
De ernst van wat je ziet op beeld, zegt weinig over hoe erg de klachten zijn
Operaties herstellen structuren, maar veranderen zelden het bewegingspatroon of het gedrag dat de klacht veroorzaakte

Bij veel mensen blijven de klachten na een operatie bestaan – of komen ze terug als de onderliggende oorzaak niet wordt aangepakt.

Wat doet een operatie – en wat doet het níet?

Een operatie kan bepaalde structuren herstellen of veranderen:

Een gescheurde pees wordt gehecht
De bicepspees wordt doorgeknipt en opnieuw vastgezet
Een deel van het sleutelbeen wordt weggehaald (ac resectie)
De slijmbeurs wordt weggehaald wordt verwijderd

Maar een operatie:

Herstelt in eerste instantie geen coördinatie of spierfunctie
Verandert niets aan je bewegingsgewoonten of trainingsbelasting
Heeft een hersteltijd van weken tot maanden, vaak met immobilisatie
Brengt risico’s mee zoals infectie, stijfheid of blijvende krachtvermindering

Daarom adviseert de wetenschap steeds vaker: eerst minimaal 12 weken intensieve oefentherapie, pas dan overwegen om te opereren.

Wat laat de wetenschap zien?

Subacromiale decompressie (bij impingement)

In meerdere grote studies is aangetoond dat deze operatie geen betere uitkomsten geeft dan oefentherapie – of zelfs dan een placebobehandeling.

Bron: Karjalainen et al., 2019; Beard et al., 2018

Rotator cuff scheuren

Bij niet-traumatische (geleidelijk ontstane) peesscheuren is oefentherapie vaak net zo effectief als operatief hechten. De pees hoeft niet altijd “gemaakt” te worden om pijnvrij te kunnen functioneren.

Bron: Littlewood et al., 2020; Kuhn et al., 2013

Tendinopathie of bursitis

Bij deze klachten staat oefentherapie duidelijk op de eerste plaats. Injecties of ingrepen zijn hooguit tijdelijk nuttig bij ernstige ontstekingen, maar lossen het onderliggende probleem niet op.

Wanneer is een operatie wél zinvol?

Er zijn situaties waarin chirurgie gerechtvaardigd is:

Bij acuut trauma met volledige scheur en krachtverlies bij jonge, actieve mensen
Bij luxaties of instabiliteit die niet op training reageert
Bij langdurige, onbeïnvloedbare pijn ondanks goed uitgevoerde oefentherapie (minimaal 3–6 maanden)

Zelfs dan is het belangrijk dat je vooraf een goed oefenprogramma hebt gevolgd, omdat dat de kans op succes na een operatie vergroot.

Wat biedt fysiotherapie dan wél?

Fysiotherapie bij schouderklachten richt zich op:

Het hertrainen van spieractivatie en bewegingscoördinatie
Het opbouwen van kracht en belastbaarheid
Het verbeteren van houding en bewegingsgedrag
Het geven van uitleg over pijn en herstel

Een goed oefenprogramma is niet passief: het daagt je uit, bouwt langzaam op en sluit aan bij jouw situatie en doelen.

De kracht van zelfherstel

Het lichaam heeft een groot aanpassingsvermogen. Ook als er sprake is van weefselverandering of peesdegeneratie kun je leren:

Hoe je spieren en zenuwstelsel effectiever samenwerken
Hoe je de schouder sterker maakt zonder te forceren
Hoe je vertrouwen terugkrijgt in bewegen

Operaties proberen iets ‘recht te zetten’. Fysiotherapie leert je om anders te bewegen, waardoor je de belasting beter aankunt – en dat levert op lange termijn vaak meer op.

Conclusie

Fysiotherapie werkt beter dan een operatie bij de meeste niet traumatische schouderklachten, tenzij er sprake is van ernstig letsel of falen van conservatieve behandeling. Het voorkomt de risico’s en hersteltijd van chirurgie, en biedt je iets veel waardevollers: kennis, controle en duurzame verandering.

Laat je dus niet te snel verleiden tot een operatietraject – vooral niet als je nog geen goed opgebouwd oefenprogramma hebt gevolgd.

Wil je weten of jij baat hebt bij oefentherapie?

In mijn online programma:

Leer je stap voor stap hoe je je schouder traint
Begrijp je je klacht beter, waardoor je weer durft te bewegen
Krijg je grip op pijn, progressie en herstel

Lees meer over het programma >

Bronnen

Karjalainen, T., et al. (2019). Subacromial decompression surgery for shoulder pain. Cochrane Database of Systematic Reviews.
Littlewood, C., Malliaras, P. et al. (2020). Conservative management vs. surgery for rotator cuff disorders. BJSM.
Beard, D.J., et al. (2018). Clinical outcomes of subacromial decompression vs. placebo surgery. The Lancet.
Kuhn, J.E. (2013). Exercise vs surgery for rotator cuff tears. Journal of Shoulder and Elbow Surgery.
KNGF-richtlijn Schouderklachten (2022)